“Chửa đẻ cửa mả”, phải so sánh như vậy mới có thể hiểu mỗi người mẹ khi trải qua quá trình sinh nở đã khó khăn và nguy hiểm thế nào. Có những mẹ may mắn có thể sinh thường và chỉ cần chăm sóc đơn giản cũng có thể hồi phục nhanh chóng. Nhưng với một số mẹ, trong quá trình chuyển dạ, vì một lý do nào đó mà bác sĩ sản khoa phải chỉ định sinh mổ.
Mổ đẻ để lại sẹo luôn là vấn đề được các mẹ quan tâm và lo lắng. Dưới đây là cách chăm sóc vết mổ sau sinh nhanh lành, không để lại sẹo.
1. Vệ sinh vết mổ đẻ đúng cách
Hiện nay, vết mổ đẻ thường được các bác sỹ sản khoa khâu thẩm mỹ bằng chỉ tiêu hoặc chỉ rút sau 5-7 ngày.
Vệ sinh vết mổ như thế nào quyết định trực tiếp đến việc vết sẹo có nhanh liền hay không, có để lại sẹo lớn hay không.
Trong những ngày đầu tiên sau mổ đẻ, các mẹ sẽ được các nhân viên y tế chăm sóc và vệ sinh vết mổ đẻ để vết mổ tránh khỏi nhiễm trùng và biến chứng. Thời gian này, sản phụ cần giữ gìn vệ sinh cho vết mổ, không tự tháo băng, không làm ướt băng gạc...
Thời gian 48 tiếng sau mổ, nhân viên y tế sẽ tháo gỡ băng, vệ sinh và đánh giá vết mổ. Nếu vết mổ khô, không có biểu hiện sưng đau hay chảy dịch thì sẽ để hở hoàn toàn vết mổ không cần băng kín.
Lúc này sản phụ cần chú ý không để da vùng vết mổ và xung quanh bị vấy bẩn. Sản phụ có thể tắm bằng nước sạch sau đó dùng gạc để thấm khô vùng vết mổ một cách nhẹ nhàng
Bệnh nhân sẽ lưu viện 4-5 ngày sau mổ. Thời gian sau khi xuất viện về nhà, bệnh nhân có thể tắm bình thường bằng xà phòng tắm, sau đó dùng khăn sạch để thấm khô vùng vết mổ. Tránh sờ tay nhiều lần vào vết mổ, tránh gãi nếu da vết mổ có phản ứng ngứa.
2. Vận động điều độ giúp vết mổ đẻ nhanh lành
Hiện nay các sản phụ được khuyến cáo là nên vận động sớm sau mổ để tăng lưu thông toàn hoàn giúp vết mổ nhanh liền và chống dính ruột. Tại bệnh viện, sản phụ sẽ được hướng dẫn vận động từ từ tại giường trong ngày đầu sau mổ, sau đó ngồi dậy, ra khỏi giường khi ống sonde tiểu được rút để đi vào nhà vệ sinh. Qua ngày thứ 3, sản phụ sẽ tập vận động đi lại quanh phòng và sinh hoạt gần như bình thường.
Vận động sau mỗ sẽ gặp phải tình trạng đau. Vì vậy phác đồ giảm đau sau mổ của các bác sỹ là rất quan trọng.
Hết thời gian hậu sản, từ 4 - 6 tuần, sản phụ hồi phục sức khỏe và tham gia các bài tập thể dục trở lại bình thường.
3. Đi khám nếu vết mổ khi có dấu hiệu bất thường
Rất nhiều trường hợp vết mổ bị cứng, ấn tay thấy đau. Tuy nhiên, mẹ không cần lo lắng, đó chỉ là do chỉ khâu chưa tiêu hết. Chỉ khi vết mổ có các dấu hiệu bất thường, các mẹ sinh mổ mới cần đi khám bác sĩ. Dưới đây là một số dấu hiệu cần lưu ý đối với vết mổ đẻ, sản phụ cần tới bệnh viện để được kiểm tra
· Sản phụ bị đau bụng dữ dội, đi tiểu khó, cảm giác buốt, rát.
· Vết mổ bị sưng, vùng da xung quanh vết mổ bị đỏ.
· Sốt cao trên 38 độ C.
· Vết mổ có dịch và mủ, mùi hôi hoặc chảy máu.
· Âm đạo có dịch và có mùi lạ.
Nếu có một hay một vài các dấu hiệu như trên, sản phụ cần được bác sĩ kiểm tra. Vết mổ bị nhiễm trùng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như bục vết mổ, nhiễm trùng máu hoặc gây hoại tử bên trong...
4. Chế độ ăn uống hợp lý
Chế độ ăn uống có vai trò quan trọng giúp sản phụ sớm phục hồi sức khỏe cũng như có nhiều sữa cho con bú.
Cần đảm bảo đủ các chất dinh dưỡng, cân đối giữa các nhóm thực phẩm, ăn chín, uống sôi. Lượng thức ăn nên vừa phải, không nên ăn quá no. Các nhóm thức ăn mẹ sau sinh nên bổ sung vào chế độ hàng ngày
· Các thực phẩm giàu đạm, giàu sắt như thịt lợn, thịt bò, thịt gà, cá, tôm... giúp vết mổ nhanh lành, chống thiếu máu do thiếu sắt.
· Tăng cường rau xanh và trái cây để phòng chống táo bón và bổ sung vitamin và khoáng chất nhằm tăng sức đề kháng.
· Bổ sung sữa, các chế phẩm từ sữa vào thực đơn hàng ngày giúp tăng hàm lượng canxi cung cấp cho cơ thể cả mẹ và bé.
· Uống nhiều nước.
Một số món ăn lợi sữa như cháo, móng giò hầm, chân chó hầm, rau ngót, đu đủ chín... mẹ có thể luân phiên bổ sung vào thực đơn hàng ngày để cung cấp đủ sữa cho bé bú.
6 giờ đầu sau khi sinh, sản phụ tuyệt đối không được ăn gì, chỉ được uống nước lọc, ăn cháo loãng… cho đến khi “xì hơi” được thì mới được ăn đa dạng các món hơn. Chế độ dinh dưỡng cho sản phụ sinh mổ cần lưu ý một số vấn đề sau:
– Không ăn nhiều đường và các sản phẩm từ đậu tương vì dễ gây táo bón, đầy hơi.
– Tình trạng đầy hơi và táo bón có thể diễn ra trong vòng 3 – 5 ngày, do đó hãy uống nhiều nước, tăng cường rau xanh. Bổ sung đa dạng các thực phẩm giàu canxi và protein để nhanh chóng hôi phục sức khỏe cũng như tạo nguồn sữa dồi dào cho trẻ bú.
– Tránh thực phẩm có tính hàn, tanh như hải sản… vì chúng có thể gây khó khăn cho việc đông máu tại vết mổ, khiến vết thương lâu hồi phục hơn và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
– Kiêng ăn rau muống, thịt gà, gạo nếp, lòng trắng trứng gà… vì những thực phẩm này có thể gây mủ và sẹo lồi sau mổ đẻ.